Het artikel ‘prompteursrecht’ verscheen vorige week in het Ars Aequi Maandblad. Daarin behandelt Michiel A. Smit, Promovendus Intellectueel Eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden, de complexe vraag of en wanneer de output van generatieve AI als auteursrechtelijk beschermd werk kan kwalificeren. In het bijzonder onderzoek ik diffusiemodellen - zoals Midjourney, Stable Diffusion en Dall-E - waarmee bijna alle artificiële afbeeldingen (en overigens ook AI-video’s van o.m. Sora) op het moment worden gegenereerd.

De eerste advocaten die in hun processtukken door artificiële intelligentie gehallucineerde onzinbronnen gebruikten hebben in Amerika een boete aan de broek. In Nederland hebben een paar rechtenstudenten inmiddels van een examencommissie een sanctie opgelegd gekregen voor fraude met ChatGPT. Juristen kunnen kennelijk niet altijd verantwoord omgaan met AI. Zijn zij bewust de boel aan het flessen, of trappen zij in een van de vele valkuilen bij het gebruik van AI? Uitgaande van Hanlon’s razor gaan wij voor dat tweede. Het is voor de jurist niet gemakkelijk om verantwoord met AI om te gaan. Hoe kan dat, en is daar iets aan te doen?

Onlangs verscheen er een artikel over het gebruik van AI in Indiase rechtbanken. In twee zaken hebben rechters ChatGPT ingezet als hulpmiddel om jurisprudentie te analyseren en de feiten van een zaak beter vast te stellen. Dit illustreert een duidelijke trend: in steeds meer landen en rechtsgebieden maken rechters gebruik van LLM’s (large language models) om hun besluitvorming te ondersteunen. Dit gebeurt niet alleen in India, maar ook in landen zoals Colombia en Nederland. In beide landen is ChatGPT in uitspraken gebruikt, respectievelijk als feitelijke bron en als juridische ondersteuning.

Samen met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst - AIVD liet het Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) onderzoek uitvoeren naar de factoren achter het succes van Artificial Intelligence (AI-bedrijven uit de VS, specifiek OpenAI). Waarom? De AIVD en RDI zien dat AI als sleuteltechnologie invloed heeft op de nationale veiligheid en een grote rol speelt in de economie en geopolitiek. Europa blijft in het AI-ecosysteem achter op landen als de VS en China, wat voor Nederland mogelijk tot ongewenste afhankelijkheden kan leiden. Daarom is The Clingendael Institute gevraagd onderzoek te doen. De conclusie van het onderzoek is dat de combinatie van kapitaal, mensen en durf grootste factoren zijn voor AI-succes.

‘Artificiële intelligentie. AI als strategisch instrument voor bedrijfsjuristen’ is de titel van het nieuwe deel in de NGB Reeks, een serie boekjes met praktische informatie en tips & tricks voor NGB-bedrijfsjuristen. Deel X werd geschreven door Deloitte en is in november van dit jaar verschenen. Sebastiaan ter Wee, Partner Digital Regulations bij Deloitte Legal, is een van de hoofdauteurs.