Ethische aspecten bij het gebruik van AI | Deel 3
De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) biedt kansen én uitdagingen. AI-systemen kunnen juridische processen versnellen, nauwkeuriger maken en zelfs toegankelijker voor een breder publiek. Tegelijkertijd roept het gebruik van AI belangrijke ethische vragen op. In onze eerdere blog besproken we de belangrijkste ethische aspecten van AI die relevant zijn voor juristen. Naast toegankelijkheid, autonomie en dual use zijn er nog andere belangrijke ethische aspecten die aandacht verdienen. Hieronder lichten we aanvullende vraagstukken toe die relevant zijn voor het gebruik van AI in de juridische praktijk.
11. Manipulatie en misinformatie: Hoe beïnvloedt AI de waarheid?
AI kan misleidende informatie genereren die nauwelijks te onderscheiden is van echte content. Denk aan deepfakes of automatisch gegenereerde juridische documenten die opzettelijk misleidend zijn.
Ethische vraag: Hoe bescherm je juridische systemen en cliënten tegen misinformatie?
Wat kun je doen?
Zet AI in voor detectie van deepfakes en andere vormen van misleiding.
Ontwikkel protocollen voor verificatie van AI-gegenereerde informatie.
12. Ethische governance: Wie houdt toezicht op AI?
Veel organisaties implementeren AI zonder een duidelijk ethisch kader of toezicht. Dit kan leiden tot onverantwoord gebruik en schendingen van rechten.
Ethische vraag: Wie bepaalt de ethische grenzen van AI-gebruik?
Wat kun je doen?
Stel een ethische commissie in die AI-gebruik binnen de organisatie evalueert.
Houd je aan internationale richtlijnen, zoals de AI Act van de EU.
13. Lange termijn risico’s: Wat als AI evolueert?
Hoewel de meeste huidige AI-systemen specifieke taken uitvoeren, wordt er ook gewerkt aan geavanceerdere vormen van AI die autonoom leren en handelen. Dit roept vragen op over controle en de lange termijnimpact van AI op de samenleving.
Ethische vraag: Hoe bereid je je voor op de risico’s van toekomstige AI-systemen?
Wat kun je doen?
Volg de ontwikkelingen rond AI en veiligheid (AI alignment).
Werk samen met experts om scenario’s voor de toekomst in kaart te brengen.
14. Autonomie van rechtssystemen: Wie controleert het recht?
AI wordt steeds vaker ingezet in rechtssystemen, bijvoorbeeld voor risicotaxatie of het voorspellen van vonnissen. Dit roept vragen op over de autonomie van het recht: als AI beslissingen beïnvloedt of zelfs geheel overneemt, hoe onafhankelijk blijft het recht dan?
Ethische vraag: Kunnen AI-systemen de rechtsstaat ondermijnen?
Wat kun je doen?
Houd AI altijd onder menselijk toezicht in juridische beslissingen.
Creëer wetgeving die bepaalt welke taken AI wel en niet mag overnemen in rechtssystemen.
15. Rechtvaardigheid in het ontwerp: Wie beslist wat eerlijk is?
De normen en waarden van de ontwikkelaars van AI-systemen beïnvloeden hoe deze systemen werken. Dit betekent dat culturele, economische of politieke bias kan doorsijpelen in het ontwerp.
Ethische vraag: Hoe zorg je dat AI universeel toepasbaar is, zonder culturele vooroordelen?
Wat kun je doen?
Betrek diverse belanghebbenden bij de ontwikkeling en test AI-systemen op verschillende demografische groepen.
Stel een ethisch framework op dat waarden als rechtvaardigheid, gelijkheid en inclusiviteit waarborgt.
16. Exploitatie van arbeidskrachten: Hoe wordt AI gebouwd?
Het trainen en ontwikkelen van AI-systemen vereist vaak menselijke arbeid, zoals het labelen van data of modereren van content. Deze taken worden vaak uitbesteed aan arbeiders in landen met lage lonen onder slechte werkomstandigheden.
Ethische vraag: Hoe ethisch is de productie van AI?
Wat kun je doen?
Onderzoek de werkomstandigheden van onderaannemers die data labelen of AI ondersteunen.
Kies voor leveranciers die transparantie bieden over hun arbeidspraktijken
Conclusie
De ethische aspecten van AI zijn complex, maar niet onoverkomelijk. Voor juristen ligt de uitdaging in het kritisch blijven kijken naar de technologieën die zij gebruiken en hun cliënten beschermen tegen de risico’s van AI. Transparantie, eerlijkheid en verantwoordelijkheid moeten centraal staan in de manier waarop AI wordt ingezet.
Benieuwd hoe je AI verantwoord kunt gebruiken in jouw juridische praktijk? In onze cursussen zoals ‘AI Fundamentals’ bespreken we niet alleen hoe je AI effectief inzet, maar ook hoe je ethische dilemma’s kunt aanpakken.